ကင္း၀န္မင္းႀကီး၏ အေကာင္အထည္မေပၚခဲ႔သည္႔ စီမံကိန္းမ်ား

         ကုန္းေဘာင္ေခတ္ေႏွာင္းပုိင္းအေႀကာင္းေျပာမည္ဆုိလွ်င္ ကင္း၀န္မင္းႀကီးဦးေကာင္းသည္ မပါမျဖစ္ သည္႔ ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္သုိ႔ ျမန္မာ႔ထီးနန္းက်ဆုံးခဲ႔ရသည္႔ ၁၂၄၇ခုႏွစ္ကုိပင္ ျမန္မာတုိ႔က “ဦးေကာင္းလိမ္ထုတ္ မင္းဆက္ျပဳတ္”ဟူ၍ အမွတ္သညာျပဳခဲ႔ႀကသည္။ ဦးေကာင္းသည္ ကုန္း ေဘာင္မင္းဆက္ ျပဳတ္ခဲ႔ရျခင္း၏ တကယ္႔တရားခံ ဟုတ္၊ မဟုတ္ကုိ ကြ်န္ေတာ္ ျငင္းခ်က္မထုတ္လုိပါ။ ထုိ အရာက သမုိင္းသုေတသီတုိ႔၏ အရာျဖစ္သည္။

      ကြ်န္ေတာ္ဖတ္မွတ္ဖူးသည္႔ စာအုပ္၊ စာေပမ်ားအရမူ ဦးေကာင္းသည္ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ ေခတ္မီ မီ ကမၻာႀကည္႔ ႀကည္႔ျမင္ႏုိင္ခဲ႔သည္႔ ႏုိင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္သာ။ သူသည္ အမိန္႔နာခံမႈေကာင္းသည္႔ စစ္ သားေကာင္းတစ္ေယာက္မဟုတ္ခဲ႔သလုိ ႏုိင္ငံအတြက္ တီထြင္ဆန္းသစ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ႏုိင္သည္႔ ပညာရွင္ ေကာင္းတစ္ေယာက္လည္း မဟုတ္ခဲ႔ေခ်။ သူသည္ သူ၏ ႏုိင္ငံကုိ ေခတ္မီတုိးတက္ေစလုိေသာ ဆႏၵရွိျပီး ႀကိဳး စားသေလာက္ အေကာင္အထည္မေပၚခဲ႔သည္႔ ႏုိင္ငံေရးသမားေကာင္းတစ္ေယာက္သာ ျဖစ္ေပသည္။

         “ကင္း၀န္မင္းႀကီးႏွင္႔ ပတ္သက္၍ကား ေစတနာရင္းမဆုိးပါ။ မိမိ၏ အႀကံအစည္တုိ႔သည္ အေႀကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေႀကာင္႔ လိပ္ပတ္မလည္ျဖစ္ျပီး မိမိအေပၚတြင္ အျပစ္ဖုိ႔လ်က္ က်န္ရစ္ခဲ႔ျခင္းျဖစ္ေလသည္” ဟု အမ်ိဳး သားပညာ၀န္ဦးဖုိးက်ားက သူ၏ ပါေတာ္မူအေရးေတာ္ပုံစာတမ္းတြင္ ေရးသားခဲ႔ပါသည္။

      ကင္း၀န္မင္းႀကီးသည္ ႏုိင္ငံေရးသမားတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္႔အားေလ်ာ္စြာ ေခတ္မမီေတာ႔ေသာ သက္ ဦးဆံပုိင္ဘုရင္စနစ္အစား စည္းမ်ဥ္းခံဘုရင္စနစ္ျဖင္႔ ေခတ္မီအစုိးရအဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႔ ဖြဲ႔လုိခဲ႔သည္။ သူ၏ အႀကံအစည္ ကုိ ေထာက္ခံသူတစ္ဦးမွာ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ ထင္ရွားခဲ႔ေသာ ေရႊျပည္၀န္ႀကီး (ေယာအတြင္း၀န္ဦးဖုိးလႈိင္) ျဖစ္သည္။

       ဥေရာပတစ္ခြင္တြင္ လွည္႔လည္ခဲ႔ဖူးေသာ ကင္း၀န္မင္းႀကီးသည္ ၁၈၆၁-၁၈၆၅ခုႏွစ္တြင္ အျခားလႊတ္ ေတာ္၀န္ႀကီးတစ္ဦးျဖစ္သည္႔ မေကြးမင္းႀကီးႏွင္႔ ပူးေပါင္းကာ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေျပာင္းလဲေရးစာတမ္းတစ္ ေစာင္ တင္သြင္းခဲ႔သည္။ ၄င္းစီမံကိန္းတြင္ ဘုရင္အား သက္ဦးဆံပုိင္ဘုရင္အျဖစ္မွ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံအေျခခံ ဥပေဒ၏ လက္ေအာက္ခံအႀကီးအကဲအျဖစ္ ထားရွိရန္၊ ဘုရင္ကုိ ႏုိင္ငံ၀န္ထမ္းတစ္ဦးအျဖစ္ လစာသတ္မွတ္ေပး ရန္ႏွင္႔ ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားဖြဲ႔စည္းကာ ၀န္ႀကီးမ်ားကုိ ရာထူးဌာနအလုိက္ ခန္႔ထားရန္တုိ႔ ပါ၀င္သည္။ ကင္း၀န္မင္း ႀကီးႏွင္႔ မေကြးမင္းႀကီးတုိ႔သည္ သီေပါမင္းႏွင္႔ စုဖုရားလတ္အား ဥေရာပတစ္ခြင္ လွည္႔လည္ေလ႔လာရန္လည္း စည္းရုံးခဲ႔ႀကရာ သီေပါမင္းက သေဘာတူသေယာင္ေယာင္ ရွိခဲ႔ေသာ္လည္း စုဖုရားလတ္မွ ခြင္႔မျပဳခဲ႔ဟု ဆုိႀက သည္။ ထုိ႔ေနာက္တြင္ ကင္း၀န္မင္းႀကီး၏ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ေျပာင္းလဲေရးစီမံကိန္း မေအာင္ျမင္ေတာ႔ဘဲ ၀န္ႀကီး(၁၄)ပါး ပါ၀င္ေသာ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ ဖြဲ႔ႏုိင္ျခင္းျဖင္႔သာ အဆုံးသတ္ခဲ႔ရသည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း ထုိ၀န္ႀကီးအဖြဲ႔ မွာ ဖြဲ႔စည္းျပီးေလးလအႀကာမွာပင္ လာဘ္ေပးလာဘ္ယူမႈမ်ားေႀကာင္႔ နာမည္ပ်က္ခဲ႔ႀကေပသည္။

         ၁၈၈၀ခုႏွစ္တြင္ ကင္း၀န္မင္းႀကီးဦးေကာင္းသည္ နန္းရင္း၀န္ႀကီး၊ လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌ၊ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ ပုံအေျခခံဥပေဒေရးဆြဲေရးေကာ္မတီဥကၠဌ စသျဖင္႔ ရာထူးအမ်ိဳးမ်ိဳးခန္႔ထားျခင္းခံခဲ႔ရေသာ္လည္း နန္းတြင္းတြင္ ႀသဇာႀကီးေနသည္႔ ရေနာင္မင္းသားေမာင္ေမာင္တုတ္ေႀကာင္႔ မည္သည္႔လုပ္ပုိင္ခြင္႔အာဏာမွ် မရရွိခဲ႔ေပ။

     ၁၈၈၂ခုႏွစ္တြင္ ရေနာင္မင္းသားဂုိဏ္းျဖိဳခြဲခံခဲ႔ရျပီးေနာက္မွ ကင္း၀န္မင္းႀကီး၏ အာဏာအရွိန္အ၀ါ ျပန္ ႀကီးလာခဲ႔ရာ ၁၈၈၃ခုႏွစ္တြင္ ဌာနဆယ္ခုပါေသာ လႊတ္ေတာ္ကုိ ဖြဲ႔စည္းႏုိင္ခဲ႔သည္။ ထုိႏွစ္အတြင္းမွာပင္ ကြ်န္ စနစ္တုိက္ဖ်က္ေရးစီမံကိန္းကုိ ေရးဆြဲကာ မႏၱေလးေရႊျမိဳ႕ေတာ္ရွိ ကြ်န္မ်ားႏွင္႔ ဘုရားကြ်န္မ်ားကုိ သန္းေခါင္စာ ရင္းေကာက္ခံျပီး ကြ်န္ပုိင္ရွင္မ်ားကုိ ကြ်န္၀ယ္စာခ်ဳပ္မ်ား တင္ျပေစခဲ႔သည္။ ကြ်န္မ်ားေရြးႏုတ္ရန္ ရံပုံေငြ တည္ ေထာင္ခဲ႔ျပီး (၁၃၉၄)ေယာက္ေသာ ကြ်န္မ်ားကုိ ျပန္လည္၀ယ္ယူေရြးႏုတ္ႏုိင္ခဲ႔သည္။ သုိ႔ေသာ္ ကြ်န္စနစ္မွာ ပ ေပ်ာက္မသြားဘဲ အျခားနည္းမ်ားျဖင္႔ တည္ရွိျမဲ တည္ရွိေနခဲ႔ျပန္သည္။

       ၁၈၈၅ခုႏွစ္တြင္ ကင္း၀န္မင္းႀကီးသည္ မႏၱေလးတကၠသုိလ္တည္ေထာင္ေရးစီမံကိန္းကုိ ေရးဆြဲတင္ျပ ခဲ႔သည္။ ထိုတကၠသုိလ္တြင္ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္၊ ဂ်ာမန္၊ ျပင္သစ္၊ ပါဠိႏွင္႔ အျခားေသာ ဘာသာရပ္အမ်ားအျပား သင္ႀကားေပးသြားမည္ျဖစ္ျပီး ထုိတကၠသုိလ္၏ အဓိပတိအျဖစ္ ျပင္သစ္လူမ်ိဳး ေဒါက္တာဘုိဒန္အား တာ၀န္ေပး ထားျပီးျဖစ္သည္။ သုိ႔ေသာ္ သီေပါမင္းက စာျပဆရာတစ္ဦးကုိ လစာေငြတစ္ရာမွ်သာ ေထာက္ပံ႔ခြင္႔ျပဳခဲ႔ရာ တကၠသုိလ္ဆရာတစ္ဦးအား ထုိမွ်ေလာက္လစာေငြျဖင္႔ ခြင္႔ျပဳရန္မသင္႔ဟု တင္ျပႀကေသာေႀကာင္႔ တည္ေထာင္ အံ႔ဆဲဆဲ မႏၱေလးတကၠသုိလ္စီမံကိန္းသည္လည္း အလုိလုိပင္ နိဌိတံသြားရေလသည္။

      ဦးေကာင္း အေကာင္အထည္ေဖာ္ျဖစ္ခဲ႔သည္႔ စီမံကိန္းမွာကား အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္အတြက္ ခရုိင္ မ်ားခြဲ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေစေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစီမံကိန္းျဖစ္သည္။ အဆုိပါအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစီမံကိန္းတြင္ အထက္ျမန္မာႏုိင္ငံ အား ဆယ္ခရုိင္ခြဲကာ ခရုိင္၀န္မ်ားခန္႔အပ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ျဖစ္ျပီး ၁၈၈၄ခုႏွစ္တြင္ သီေပါမင္းအား အႀကံေပးကာ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏုိင္ခဲ႔သည္။ ထုိသုိ႔ ခရုိင္၀န္မ်ား ခန္႔အပ္ခြဲေ၀အုပ္ခ်ဳပ္ေစျခင္းျဖင္႔ ခရုိင္၀န္မ်ား၊ လႊတ္ေတာ္ ႏွင္႔ ဘုရင္တုိ႔အႀကားတြင္ စနစ္က်ေသာ ဆက္သြယ္ေရးပုံမွန္ျဖစ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ခဲ႔ေလသည္။

ကုိးကား

ေတာင္သမန္ေရႊအင္းက ေလညင္းေဆာ္ေတာ႔ ၁ - ျမသန္းတင္႔

©

မင္းအရိပ္